Eragile ekonomikoak

Bizi garen gizartean oinarrizkoak eta ez hain oinarrizkoak diren beharrak asetzen dituzten ondasunak eta zerbitzuak sortzeko egiten ditugun jarduerak jarduera ekonomikoak dira. Jarduera ekonomikoak diru ondasuna dakar. Diru ondasun hori lortzeko,azkar eta gastu handirik gabe ekoizten saiatzen da; izan ere, ondasunak sortzeko baliabideak mugatuak dira eta bezeroen nahiak aldakorrak.

Ekonomian parte hartzen duten eragileak honako hauek dira:

Enpresak

Ondasun edo zerbitzu publiko zein pribatuak ekoizteko unitateak dira. Pribatuak badira, enpresaren jabeak kontrolatzen eta kudeatzen du ondasunen ekoizpena. Eta publikoak badira, Estatuak kontrolatzen du. Produktuak ekoiztu, banatu eta saldu egiten ditu.

• Enpresa pribatua ahalik eta onura ekonomiko handiena lortzen saiatzen da. Enpresa publikoak, aldiz, langileen ongizatea lehenesten du (onura soziala).
2
Ariketa interaktiboa
Merkataritza-gunea
• Enpresak nazionalak edo multinazionalak (estatu batetik datoz baina estatu askotan daude) izan daitezke.
• Tamainaren arabera, honako hauek ditugu: Enpresa txikiak eta ertainak, txikiak badira (50 langile baino gutxiago), eta ertainak (50 eta 500 langile artean) edo handiak (500 langiletik gora)
• Kooperatibismoa: Kooperatiban langile guztiak dira enpresaren bazkide eta jabe. Kudeaketarako erabakiak denon artean hartzen dira. Kooperatibak dituen helburuen artean, ekonomikoez gain, elkartasunerako helburuak eta helburu sozialak ere badaude.

Kontsumitzaileak

Familia

Hainbat faktoreren arabera asetzen dituzte euren beharrak: sarrera garbien arabera, aberastasunaren erabilgarritasunaren arabera, produktuen salneurriaren arabera, dituzten ondasunen arabera, zerga edo eskatzen zaizkien interesen arabera. Familiek, adibidez, oinarrizko kontsumo unitateak osatzen dituzte. Enpresen publizitate mezu gehienak horiei begira sortzen dituzte.

Estatua

Gizarte-segurantza

Kontsumitu eta ekoiztu egiten du. Ondasun eta zerbitzu publikoetarako enpresak sortuz, ongizate soziala lortu nahi duen entitate bat da. Horretarako, interes tipoak erregulatuko dituzten politika ekonomikoak jartzen ditu abian. Beste diru partida bat krisirako arriskua izan ditzaketen area ekonomikoak berpizteko erabiltzen dute. Diru sarrerak eta irteerak garbi adierazten ditu dokumentu batean; dokumentu hori publikoa da.

Gizarte-Segurantza sektore publikoaren zerbitzu garrantzitsua, eta Europako herrialdeen lorpen bat da. Babesa eskaintzen die langileei gaixotasunengatik edo arazo pertsonalengatik lanik egin ezin dutenean. Babes sozialerako sistemak enpresariek eta langileek ordaintzen dituzten kuotei esker mantentzen dira. Legeak langile guztiak Gizarte-segurantzan izena ematera behartzen ditu.