Urbanizazio prozesuaren historia
Urbanizazio prozesua hiru alditan bana dezakegu: industriaurreko aldia, industria aldia eta postindustrial aldia.
Industriaurreko Aldia
Lehenengo hiri-zibilizazioak orain dela sei mila urte inguru sortu ziren Mesopotamian, Egipton eta Txinan. Merkataritzarako eta funtzio komertzialak zituzten.
Mesopotamiako hiri baten aztarnak
Hiri-kokalekuek ospe handia lortu zuten Greziako eta Erromako zibilizazioetan. Greziako hiriak (polis) hiri-gune txiki baina garrantzitsuak ziren (hiri-estatuak).
Erdi Aroan, XI. mendetik aurrera, sistema feudalari esker, hiriak indartu ziren; harresiak zituzten eta gazteluak nagusi ziren.
Errenazimentuan (XV-XVI. mendeetan) behin-betiko bultzada hartu zuten, beti ere, simetria, proportzio, orden eta naturarekiko errespetu- arauetan oinarrituta. Barrokoan, monarkek hiriak edertu zituzten; horretarako jauregi eta eliza handiak, kale zabalak eta zuzenak, eta lorategi handiak, iturriak, plaza nagusiak… eraiki zituzten.
Industria Aldia
XVIII. mendeko Ingalaterrako industria-hiria.
XVIII. mendetik aurrera (Ilustrazioa), aldaketak gertatzen hasi ziren. Monarka ilustratuek baldintza estetikoak eta higienikoak hobetu zituzten berrikuntzak sustatu zituzten. Industria-iraultzak eta garraiobideen garapenak hiriak haztea eta langile-auzoak sortzea ekarri zuten.
Hiriak harresietatik harantzago zabaltzen hasi ziren. Gune berrietan lehenengo hirigintza proiektuak burutu ziren: zabalguneak, lorategi-hiriak, langile-auzoak…
Postindustrial Aldia
XX. mendean, hiri-guneen zabalkuntza azkartu egin zen garraiobide eta teknologien hobekuntzari esker. Hirugarren jarduera nagusitzeaz gain, hiri-aglomerazio handiak ikaragarri zabaldu dira.
Caracaseko muinoak, Venezuelan.
Herrialde garatuetan hiriek ezaugarri komunak dituzte, baina bada alde garrantzitsuren bat: Europako hiriak denboran zehar gertatutako zenbait aldaketen ondorio dira; Ameriketako Estatu Batuetako Kanadako edo Australiako hiriak, aldiz, sortu berriak dira.
Garatu gabeko herrialdeetan hiri-eztandak zenbait arazo sortu ditu; zenbaitetan, adibidez, sukar tifoideoak endemikoak dira oraindik ere, eta kolera ez da erauzi higiene ezagatik, edateko ura hornitzeko sistemetan arazo larriak dituztelako eta saneamendu-sarean gabezia handiak dituztelako.